Á Vesturlandi er nú að myndast afar alvarleg staða vegna bilunar hjá Norðurál á áliðnaði, sem leggur stór­an hluta atvinnu­lífsins á svæðinu undir þrýsting. Í frétt Vísis kemur fram að framleiðsla í annarri af tveimur kerlínum álversins á Grundartanga hafi verið stöðvuð í lok október vegna bilunar í tveimur spennum. visir.is

Samkvæmt nýjustu áætlunum Norðuráls er ekki gert ráð fyrir að kerlið komi í fullan gang fyrr en eftir 11 til 12 mánuði. visir.is
Þetta þýðir verulegan útflutnings­tap og hefur bein og óbein áhrif fyrir vinnu­markaðinn á svæðinu.

Áhrifin fyrir útflutning og hagkerfi

Formaður Verkalýðsfélags Akraness, Vilhjálmur Birgisson, varar við að um stórt vondt mál sé að ræða: „Við skulum alveg átta okkur á því að hér er verið að tala um tapaðar útflutningstekjur sem nema upp undir sex milljörðum króna á mánuði. Þannig að hver mánuður er mjög dýr fyrir íslenskt þjóðarbú.“ visir.is

Í nýrri hagspá ASÍ er gert ráð fyrir að áhrif bilunarinnar gætu varað í sex mánuði í grunn­sviðs­tökum með hagvexti 1,6 % — og ef lengra dregur, allt að tólf mánuði með hagvexti aðeins ~0,9%. visir.is

Áhrif á vinnu­markaðinn og á svæðið

Vilhjálmur bendir á að áhrifin ná lengra en aðeins til áliðnaðarins: „Þau munu klárlega finna óbeint fyrir því af fullum þunga þegar framleiðslan dregst saman um sextíu og sex prósent. Þannig að ég hef áhyggjur af því að þetta dragist lengi.“ visir.is

Þar að auki eru að minnsta kosti fimmtíu afleysingarmenn sem áður tóku vaktir hjá Norðuráli nú án vinnu. „Ef þessi sviðsmynd teiknast upp, þá verða ekki sumarafleysingar eins og verið hefur, þar sem eitt hundrað til tvö hundruð manns fá vinnu, þannig að þetta hefur víðtæk áhrif,“ segir Vilhjálmur. visir.is

Ríkisstjórn og viðbrögð

Fjár­mála­ráðherra, Daði Már Kristófersson, sagði að um slæm tíðindi væri að ræða og að ríkisstjórnin hefði gert sér grein fyrir að staðan gæti orðið mjög þröng. visir.is
Hann tók fram að einkafyrirtæki á Íslandi reka starfsemi sína á eigin ábyrgð, og að ríkisstjórnin hygðist ekki grípa til sérstakra aðgerða vegna Norðuráls að svo stöddu. visir.is

Þarf aðgerðir og sýn verkalýðshreyfingar

Sem formaður Verkalýðsfélags Akraness tel ég mikilvægt að horfa til þess hvaða áhrif þessi bilun hefur á starfið og öryggi okkar félagsmanna — bæði beint hjá fyrirtækinu og hjá þeim fjölmörgu fyrirtækjum sem þjónusta álvers­rekstur á svæðinu.
Það er brýnt að tryggja að allar leiðir til að stytta viðgerðarfasa séu skoðaðar, að nærtækur vinnu­markaður sé styrktur og að samfélagið á Akranesi og Vesturlandi fái viðeigandi stuðning ef framleiðslan dregst saman og starfsemi fyrirtækja raskast.

Við munum fylgjast náið með fram­gangi málsins og halda félagsmenn í Verkalýðsfélagi Akraness upplýstum um stöðuna og mögulega áhrif bæði á vinnu og samfélag.
Ef einhver félags­manna hefur spurningar eða vill ræða um áhrifin á þeirra stöðu, endilega hafðu samband.

Með kveðju,
Vilhjálmur Birgisson
Formaður Verkalýðsfélags Akraness

Staðan á Grundartanga er nú mjög alvarleg eftir að búið er að slökkva á 340 kerum af 520, sem þýðir að einungis um 180 ker eru nú í rekstri. Þetta jafngildir framleiðslugetu álíka og var árið 2001 og undirstrikar hversu mikið áfall þetta er fyrir starfsemina, starfsfólkið og samfélagið á Akranesi og í nærsveitum.

Allir sem þekkja til vinnu og reksturs álvera vita og átta sig á alvarleikanum þegar búið er að slökkva á jafn stórum hluta kera. Það er morgunljóst að þetta er ekki stöðvun sem varir í nokkra daga eða vikur, heldur miklu umfangsmeira ástand sem mun taka tíma að leysa.

Fjölmargir félagsmenn Verkalýðsfélags Akraness hafa haft samband við félagið á liðnum sólarhring. Eðlilega er fólk bæði óttaslegið og kvíðið yfir stöðunni sem upp er komin. Því er afar mikilvægt að upplýsingagjöf til starfsmanna byggist á eins áreiðanlegum og traustum upplýsingum og kostur er, svo tryggja megi gagnsæi og ró í þessum erfiðu aðstæðum.

Allir sem þekkja til vita að stóriðjurnar á Grundartanga eru lífæð okkar Akurnesinga. Þegar sú æð stíplast getur það svo sannarlega haft alvarlegar afleiðingar fyrir afkomu okkar og samfélagið allt. Þess vegna er brýnt að unnið sé hratt, skipulega og af fullri alvöru að því að koma starfseminni aftur í eðlilegt horf.

Verkalýðsfélag Akraness hefur kallað eftir upplýsingum um stöðuna, en eins og hún er nú eru allir sem vettlingi geta valdið að reyna að lágmarka skaðann og meta umfangið. Vonandi skýrist málið betur á morgun og næstu daga, en ljóst er að um mjög alvarlega stöðu er að ræða.

Þetta áfall kemur jafnframt á sama tíma og Elkem Ísland hefur tilkynnt að draga eigi úr framleiðslu í verksmiðjum félagsins á Íslandi vegna krefjandi markaðsaðstæðna, en það verður gert með því að slökkva á einum af þremur ofnum fyrirtækisins í allt að tvo mánuði. Slíkar aðgerðir endurspegla þær miklu áskoranir sem fyrirtækin í orkufrekum iðnaði standa nú frammi fyrir.

Stóriðjan á Grundartanga skapar um 151 milljarð króna í útflutningstekjur á ári, sem eru tæplega 8% af öllum útflutningstekjum þjóðarinnar. Slík starfsemi skiptir því ekki aðeins miklu máli fyrir okkur hér á Akranesi og í nærsveitum, heldur einnig fyrir þjóðarbúið allt.

Það er mikilvægt að við stöndum saman, styðjum við starfsfólkið og gerum allt sem í okkar valdi stendur til að tryggja að starfsemin komist sem fyrst aftur í eðlilegt horf.