Samkvæmt upplýsingum sem Verkalýðsfélag Akraness hefur fengið frá Vinnumálastofnun þá hefur starfsmannaleigum fjölgað um 10 frá því að lögum um frjálst flæði launafólks frá ríkjum ESS var aflétt 1. maí sl. 

Fyrir 1. maí voru 21 starfsmannaleiga skráð, en í dag eru þær orðnar 31 sem er eins og áður sagði fjölgun um 10. 

Fyrir 1. maí voru 344 starfsmenn sem voru ráðnir til fyrirtækja í gegnum starfsmannaleigur.  Frá 1. janúar hafa 1068 starfsmenn komið hingað til starfa í gegnum starfsmannaleigur sem er fjölgun uppá 724 starfsmenn.  Vinnumálastofnun telur að milli 10 til 11% þeirra nýju erlendu starfsmanna sem hingað hafa komið til starfa séu í gegnum starfsmannaleigur.

Einnig kom fram hjá Vinnumálastofnun að um 100 nýir erlendir starfsmenn koma hingað til starfa í hverjum mánuði í gegnum starfsmannaleigu.  Það kom líka fram að um 20 starfsmenn séu afskráðir í hverjum mánuði sem geri að nettó fjölgun á starfsmönnum sem ráðnir eru í gegnum starfsmannaleigur eru í kringum 80 í hverjum mánuði.

Í Blaðinu í dag er viðtal við félagsmálaráðherra þar sem hann segir orðrétt: 

"Alþýðusamband Íslands eru heildarsamtök verkalýðsfélaganna.  Þegar ákvörðunin var tekin var haft samband við ASÍ og Samtök atvinnulífsins.  Bæði samtökin studdu ákvörðunina, einkum með það fyrir augum að draga úr starfsmannaleigum sem milliliði fyrir fólkið sem hingað kom"

Félagsmálaráðherra og forsvarsmenn ASÍ studdu ákvörðunina um frjálst flæði launafólks frá ríkjum ESS, einkum með það fyrir augum að draga úr starfsmannaleigum sem milliliði fyrir erlenda starfsmenn eins fram kom í viðtali við ráðherra í Blaðinu í dag. 

Það er alveg ljóst að sú von um að starfsmannaleigum mynda fækka í kjölfar á því að takmörkunum á frjálsri för launafólks frá ríkjum ESS hefur alls ekki gengið eftir eins og tölur frá Vinnumálastofnun sanna. 

Í lögum um starfsmannaleigur er ekki kveðið á um að starfsmannaleigur þurfi að skila inn ráðningarsamningum inn til Vinnumálastofnunar af þeim starfsmönnum sem koma hingað til starfa í gegnum starfsmannaleigur.   Hins vegar getur Vinnumálastofnun kallað eftir ráðningarsamningum ef svo ber undir.  

Atvinnurekandi sem ræður erlendan starfsmanna í beint ráðningarsamband frá ríkjum ESS þarf að skila inn til Vinnumálastofnunar ráðningarsamningi  þar sem sýnt er fram á að laun og önnur starfskjör séu tryggð samkvæmt íslenskum lögum og kjarasamningum.   Eins og áður sagði þarf ekki að skila inn ráðningarsamningi ef starfsmaður er ráðinn í gegnum starfsmannaleigu.  Með öðrum orðum þá er minna eftirlit með starfsmönnum sem koma í gegnum starfsmannaleigur heldur en þeirra sem ráðnir eru í beint ráðningarsamband.  Það er undarlegt að tilkynningaskylda starfsmannaleigna sé minni í ljósi þess að mönnum hefur verið tíðrætt um að fleiri brot  séu framin á launakjörum erlendra starfsmanna, sem koma í gegnum starfsmannaleigur. 

Hægt er að sjá skiptingu á þeim starfsmönnum sem starfa á vegum starfsmannaleigna eftir skráðum starfsheitum með því að smella á meira og einnig hvaða starfsmannaleigur eru skráðar hjá Vinnumálstofnun

Skráðar starfsmannaleigur

Starfsmannaleigur sem hafa ekki enn skráð neina starfsmenn

Nú er einungis rétt rúmt ár þar til kjarasamningar á hinum almenna vinnumarkaði renna út, nánar tiltekið 31. desember 2007.  Það er ljóst að undirbúningur fyrir komandi kjarasamningagerð mun væntanlega hefjast fljótlega á næsta ári.

Það er mat formanns VLFA að aðalkrafan í næstu kjarasamningagerð á hinum almenn vinnumarkaði eigi að vera sú að færa lágmarkstaxta upp að þeim markaðslaunum sem eru almennt í gildi á hinum almenna vinnumarkaði.  Til þess þurfa lágmarkstaxtar að hækka í það minnsta um 30% til 40% við undirritun nýs kjarasamningsins.

Umtalsverð hækkun á lágmarkstöxtum verður að nást í næstu kjarasamningagerð til að koma í veg fyrir þann gríðarlega ávinning sem atvinnurekendur hafa haft af því að ráða ódýrt erlent vinnuafl frá Austur - Evrópu á berstrípaða lágmarkstaxta.  Það er alvitað að stór hluti þess erlenda vinnuafls sem hingað kemur til starfa hefur verið sett á lágmarkslaun.  Sú þróun hefur ekki gert neitt annað en að grafa undan því markaðslaunakerfi sem hér hefur verið við lýði og gjaldfella launakjör íslenskra launþega.

Formaður Verkalýðsfélags Akraness tekur heilshugar undir þau orð sem Steingrímur J Sigfússon sagði í ræðu á Alþingi 28.apríl en þar sagði hann orðrétt:

"Það vita t.d allir að laun ófaglærða verkamanna eru á hraðri niðurleið, líka Íslendinga, vegna þess að þeir eru pressaðir niður á sömu kjör og hægt er að flytja inn Pólverja eða Eystrasaltsbúa á.  Fróðir menn segja mér að tímakaupið hafi jafnvel lækkað um 250-300 kr. á einu ári"

Við þessari slæmu þróun verður verkalýðshreyfingin að bregðast af alefli og það gerir hún með því að gera skýlausa kröfu um stórhækkun á lágmarkstöxtum.  Verkalýðshreyfingin þarf að standa fast á þessari kröfu og hvika hvergi í þeim efnum. 

Dr. Lilja Mósesdóttir skrifaði grein í Morgunblaðið 10. nóvember 2006 þar sem hún kom inn á þessa kröfu um að færa laun nær greiddu kaupi.  Formaður VLFA tekur algerlega undir allt sem kemur fram kemur hér að neðan. Hér kemur bútur úr þessari grein sem birtist í Morgunblaðinu 10. nóv:

"Mikilvægt er að aðilar vinnumarkaðarins á Íslandi komi í veg fyrir að fjölgun innflytjenda á íslenskum vinnumarkaði hafi neikvæð áhrif á laun. Að öðrum kosti mun andúð Íslendinga á innflytjendum aukast. Íslenska launakerfið sem byggir á lágum viðmiðunartöxtum sem síðan eru yfirborgaðir er illa til þess fallið að taka á þessu “nýja” vandamáli og býður reyndar upp á að áhrif innflytjenda á greidd laun verði meiri hér á landi en annars staðar. Eftir því sem innflytjendum fjölgar verður þrýstingurinn meiri á heimamenn að samþykkja strípaða taxta fyrir vinnu sína. Það er því löngu orðið tímabært að taxtar verði hækkaðir í samræmi við greidd laun í öllum stéttum og að eftirlit með launagreiðslum einstakra atvinnurekenda verði stóreflt".

Desemberuppbót - færð þú það sem þér ber?  Verkalýðsfélag Akraness hvetur sína félagsmenn til að fylgjast vel með hvort desemberuppbót sé rétt greidd.  Endilega hafið samband við skrifstofu félagsins og fáið upplýsingar séu þið ekki viss hver réttur ykkar er.   

Rétt er að vekja athygli á eftirfarandi:

Starfsfólk með skemmri starfstíma skal fá greitt hlutfallslega miðað við starfstíma sinn. Þá á starfsmaður sem lætur af starfi á árinu vegna aldurs eða eftir 12 vikna samfellt starf hjá sama vinnuveitanda á árinu rétt á að fá, við starfslok, greidda desemberuppbót miðað við starfstíma og starfshlutfall á árinu.

Í fréttum Stöðvar 2 í gær var fjallað pólska verkamenn sem búa í iðnaðarhúsnæði að Dalshrauni 13 í Hafnafirði.  Vill Verkalýðsfélag Akraness þakka fréttastofu Stöðvar 2 fyrir að vekja máls á þessu vandamáli einfaldlega vegna þeirrar stórhættu sem getur skapast ef eldur brýst út í iðnaðarhúsnæði þar sem fólk hefur aðsetur án vitundar slökkviliðs.

Á heimasíðu félagsins hefur verið bent á þetta vandamál og þá hættu sem af þessu getur skapast.

Það er óheimilt að gefa starfsleyfi fyrir starfsmannabústað í iðnaðarhúsnæði samkvæmt hollustuháttarreglugerð nr. 941/2002.

Verkalýðsfélag Akraness hefur verið í mjög góðu samstarfi við heilbrigðisfulltrúa Akraneskaupstaðar hvað varðar eftirlit með iðnaðarhúsnæði sem nýtt er sem íbúðarhúsnæði fyrir erlenda starfsmenn.  Eftir ábendingu hefur heilbrigðisfulltrúi Akraneskaupstaðar nú þegar lokað tveimur iðnaðarhúsnæðum sem notuð hafa verið sem gistiaðstaða fyrir erlenda verkamenn á forsendu áðurnefndar reglugerðar.

Annar staðurinn sem um ræðir er fyrrum sólbaðsstofa og voru á milli 10 til 12 Litháar sem þar gistu.  Í eftirlitsferð sem lögreglan og heilbrigðisfulltrúi fóru á umræddan stað kom í ljós að svo virtist sem einn erlendi starfsmaðurinn svæfi í einum af þeim ljósabekkjum sem voru á staðnum.

Á hinum staðnum bjuggu 4 til 6 pólverjar á stað sem hafði ekki heldur nein leyfi sem íbúðarhúsnæði. Eins og áður sagði þá hefur heilbrigðisfulltrúi Akraneskaupstaðar bannað að þessi iðnaðarhúsnæði skuli vera notuð sem gistiaðstaða fyrir erlenda verkamenn.

Í stjórn Verkalýðsfélags Akraness situr stjórnarmaður sem hefur starfað í slökkviliði bæjarins í áratugi. Hefur hann lýst yfir verulegum áhyggjum með þann mikla fjölda erlendra starfsmanna sem hefur aðsetur í iðnaðarhúsnæði vítt og breitt um landið.  Benti þessi stjórnarmaður VLFA á að ef eldur brýst út í iðnaðarhúsnæði þá óttaðist hann að slökkviliðsmenn almennt hefðu ekki hugmynd um hvort einhverjir séu inni í brennandi iðnaðarhúsnæðinu eða ekki, einfaldlega vegna þess að í lögum er óleyfilegt að búa í iðnaðarhúsnæði.  Það var samróma álit stjórnar VLFA að hér getur verið um tifandi tímasprengju um að ræða og afar brýnt að tekið verði fast á þeim aðilum sem eru að leigja iðnaðarhúsnæði undir slíka starfssemi án heimildar.  

Í Fréttablaðinu í dag er viðtal bæði við Grétar Þorsteinsson forseta ASÍ og Ragnar Árnason forstöðumann vinnumálasviðs Samtaka atvinnulífsins.

Í fréttinni kemur fram að kjaramunur milli aðfluttra og innfæddra hafi minnkað eftir að ákvæði ESS-samningsins var innleitt með öllu þann 1. maí þessa árs.  Er þessi staðhæfing byggð á frásögn aðila á vinnumarkaðnum.  Formanni Verkalýðsfélags Akraness þætti fróðlegt að vita hvaða aðili á vinnumarkaðnum haldi þessu fram.  Það er alvitað að laun verkafólks eru á hraðri niðurleið vegna þess gríðarlegs innstreymis sem orðið hefur á ódýru vinnuafli frá Austur -Evrópu frá gildistöku laganna. 

Formaður Verkalýðsfélags Akraness getur ekki orða bundist þegar forseti ASÍ segist hafa orðið var við að laun erlends vinnuafls hafi hækkað í kjölfarið á því að takmörkunum á frjálsri för launafólks var aflétt 1. maí sl.  Einnig nefnir forsetinn að umfang starfsmannaleiga hafi minnkað.  Formaður Verkalýðsfélags Akraness telur bæði þessi atriði kolröng hjá forsetanum og í raun með öllu óskiljanleg.  Eftirfarandi er haft orðrétt eftir forseta ASÍ í fréttablaðinu í dag um þetta mál:

Grétar Þorsteinsson, forseti Alþýðusambands Íslands, kannast við þessa þróun og segir hana fagnaðarefni fyrir verkafólk.  "Hvað sem um opnunina þann 1. maí má segja, töldu menn að með henni myndi draga úr umfangi starfsmannaleiganna.  Það virðist vera raunin, því það er ljóst að síðustu mánuðina hefur ráðningum starfsmannaleiga snarfækkað, og beinar ráðningar aukist á móti.  Við höfum heyrt að þetta sé ein helsta skýringin á því að laun er að nálgast markaðskjör. Verkalýðshreyfingin hefur reynt að tryggja þessu fólki markaðslaun en oftast hefur okkur aðeins tekist að tryggja lágmarkskjör.  Því er þessi þróun fagnaðarefni,"segir Grétar.

Eins og áður sagði telur formaður VLFA þetta alrangt hjá forsetanum.  Einfaldlega vegna þess að það liggur fyrir í fyrsta lagi að starfsmannaleigum hefur fjölgað um 10 frá 1. maí.  Starfsmönnum sem ráðnir eru í gegnum starfsmannaleigur hefur fjölgað um 724 frá gildistöku laganna. Í dag koma 80 erlendir starfsmenn inná íslenskan vinnumarkað í hverjum mánuði í gegnum starfsmannaleigur.  Telur Vinnumálastofnun að á milli 10 til 11% nýrra erlendra starfsmanna sem hingað koma til starfa séu ráðnir í gegnum starfsmannaleigur.  Þessar upplýsingar eru byggðar á upplýsingum frá Vinnumálastofnun. 

Formaður VLFA kannast alls ekki við það að laun erlendra starfsmanna séu að nálgast markaðslaun.   Formaður VLFA talaði við kollega sinn á Húsavík sem einnig var undrandi á ummælum forseta ASÍ.  Hann kannast heldur við að laun erlends verkafólks hafi hækkað í kjölfar á frjálsri för launafólks frá hinum nýju ríkum ESS. 

Það er alvitað að stór meirihluti þeirra ráðningarsamninga sem berast Vinnumálastofnun miðast við lágmarkskjör.  Það er einnig vitað að stéttarfélögin vítt og breitt um landið eru á fullu í því að verja það að atvinnurekendur greiði ekki laun undir lágmarkstöxtum.  Fréttir birtast nánast daglega um að verið sé að misbjóða þessu aumingja erlenda verkafólki bæði hvað varðar aðbúnað og önnur starfskjör, þetta er alvitað.

Ef við ætlum að ná að laga það ástand sem ríkir á íslenskum vinnumarkaði þá er algert grundvallaratriði að þeir sem eru í forsvari fyrir íslenskt verkafólk viðurkenni að vandinn sé til staðar.  

Formaður Verkalýðsfélags Akraness hefur ætíð sagt að íslensk stjórnvöld hafi ekki verið tilbúin með það regluverk sem þurfti til að taka við þeirri aukningu sem varð samhliða því að takmörkunum var aflétt.  Einnig  hafði formaður VLFA bent á að markaðslaunakerfið yrði í hættu og að eftirlit stéttarfélaganna yrði stórskert vegna hinna nýju laga um atvinnu-og búseturétt launafólks frá hinum nýju ríkum ESS, sem tóku gildi 1.maí sl. 

Formaður VLFA telur að því miður hafi stór hluti þessara varnaðarorða nú þegar ræst.

Skoðum hvaða vandamál hafa komið upp eftir að lögin tóku gildi 1. maí.  Samt er rétt að benda á að hluti af þessum atriðum sem nefnd eru hér að neðan voru til staðar fyrir 1. maí.

• Þjóðskrá hafði ekki undan að afgreiða kennitölur.
• Tilkynningar til Vinnumálastofnunar voru ekki í neinu samræmi við fjöldann á afgreiddum kennitölum.
• Áætlað er að 2000 manns séu að starfa án þess að hafa verið tilkynntir til Vinnumálastofnunar.
• Stór hluti erlendra starfsmanna er settur á berstrípuð lágmarkskjör. 
• Eftirlit stéttarfélaga hefur verið skert töluvert.
• Starfsmannaleigum hefur fjölgað um 10
• 724 hafa verið ráðnir í gegnum starfsmannaleigur og fjölgar um 80 í hverjum mánuði.
• Þó nokkur fjöldi erlendra starfsmanna býr við ömurlegar aðstæður í ósamþykktum iðnaðarhúsnæðum.
• Fjöldi erlendra starfsmanna nýtur ekki réttinda í sjúkratryggingum vegna þess að ekki er hægt að skrá lögheimili í iðnaðarhúsnæði.
• Framlag ríkisins vegna íslenskukennslu var ekkert.

Sú umræða sem orðið hefur um innflytjendur að undanförnu hefur þegar skilað eftirtöldum árangri: 

1. Ríkisstjórnin nýtti sér heimild til að takmarka för launafólks frá Rúmeníu og Búlgaríu.
2. 100 milljón króna framlag til íslensku kennslu.
3. Möguleiki á fjárstuðningi við innflytjendaráð.

Aðalmálið er eins og áður sagði það verða allir að viðurkenna að vandinn sé til staðar til að hægt sé að leysa hann.

25. þingi Sjómannasambands Íslands var að ljúka rétt í þessu.  Verkalýðsfélag Akraness átti tvo fulltrúa á þessu þingi.  Fullrúar félagsins voru þeir Jóhann Örn Matthíasson og Þorsteinn Pétursson. Þeir er báðir skipverjar á frystiskipinu Höfrungi III.

Þau mál sem helst voru til umræðu á þessu þingi voru atvinnu-og kjaramál, öryggis-, aðbúnaðar- og tryggingamál og einnig voru lagabreytingar til umfjöllunar.

Einnig var kosið í sambandsstjórn Sjómannasambandsins og var Jóhann Örn Matthíasson frá VLFA kosinn í stjórn sambandsins.

Laun hjá Norðuráli munu hækka um 3,65% frá og með næstu áramótum.  Einnig mun koma 500 kr. auka hækkun ofaná launataxta hjá verkamönnum, nánar tiltekið hjá þeim sem taka laun eftir launaflokki 112 og 212.

Samkvæmt kjarasamningi Norðuráls áttu laun að hækka um 3% um næstu áramót.  Í kjarasamningi Norðuráls var hins vegar kveðið á um að ef aðilar vinnumarkaðarins myndu ná samkomulagi um breytingu á launaliðum kjarasamninga vegna endurskoðunar á kjarasamningum á árinu 2005 og 2006 þá skuli það einnig gilda fyrir kjarasamning Norðuráls.

Á árinu 2005 náðist samkomulag á milli ASÍ og SA sem fólst í því að félögum Alþýðusambandsins sem eiga aðild að kjarasamningum við SA hækka um 0,65% í janúar 2007 til viðbótar við þá hækkun sem kveður á um í einstökum samningum.

Almennt munu laun hækka um 2,9% um næstu áramót.  Þó má geta þess að laun starfsmanna sveitarfélaga hækka um 3% um næstu áramót.  Þessi umframhækkun hjá Norðuráli er liður í því að brúa það launabil sem er á milli Norðuráls og þeirra verksmiðja sem eru í sambærilegum iðnaði.

Formaður Verkalýðsfélags Akraness átti góðan fund með aðstoðarmanni félagsmálaráðherra, Guðmundi Páli Jónssyni, á skrifstofu félagsins í morgun. 

Megin umræðuefni fundarins var íslenski vinnumarkaðurinn og hvernig megi tryggja sem best að ekki sé brotið á réttindum erlends vinnuafls sem hingað kemur til starfa.

Formaður félagsins afhenti aðstoðarmanni félagsmálaráðherra gögn sem styðja sterklega grun um að verið sé að brjóta á réttindum erlendra verkamanna.  Aðstoðamaður félagsmálaráðherra bauðst til að skoða þessi mál sérstaklega í ljósi þeirra grunsemda sem fram komu í gögnunum. Hann sagði einnig að félagsmálaráðuneytið muni alls ekki sætta sig við að ekki sé farið eftir þeim leikreglum sem eiga að gilda á íslenskum vinnumarkaði. 

Einnig sýndi formaðurinn aðstoðarmanni ráðherra ráðningarsamning sem atvinnurekandi hafði skilað inn til Vinnumálastofnunar.  Á ráðningarsamningnum kom fram að erlendi starfsmaðurinn fengi 760 kr. í dagvinnu og 1368 kr. í yfirvinnu.  Á launaseðli kom hins vegar fram að hann var með 680 kr. í dagvinnu og 1.224 kr. í yfirvinnu.

Á þessari forsendu telur formaður VLFA afar brýnt að Vinnumálastofnun geri stikkprufur og kalli eftir launaseðlum til að kanna hvort verið sé að greiða eftir þeim ráðningarsamningum sem sendir eru inn til Vinnumálastofnunar.  Þetta dæmi sýnir að full þörf er á slíku eftirliti. 

Formaður félagsins tjáði aðstoðarmanni félagsmálaráðherra áhyggjur sínar á því að markaðslaun færu því miður lækkandi vegna þess mikla innstreymis sem orðið hefur á ódýru vinnuafli frá Austur - Evrópu að undanförnu.  Formaðurinn greindi aðstoðarmanninum frá því að hann telur að eina leiðin til að bjarga markaðslaununum sé að færa lágmarkstaxtana upp að markaðslaunum í næstu kjarasamningum.

Einnig fór formaður félagsins yfir það hversu mikilvægt hann telji að skerpa þurfi verulega á eftirlitshlutverki stéttarfélaga með þeim atvinnurekendum sem eru með erlent vinnuafl í sinni þjónustu.  Það væri hægt að gera með því að veita stéttarfélögum heimild til að kalla eftir launaseðlum, ráðningarsamningum og tímaskriftum hjá þeim atvinnurekendum sem hafa ráðið til sín erlent vinnuafl og sú heimild þyrfti að vera til staðar án þess að grunur um brot liggi fyrir.

Það fór ekki á milli mála á þessum fundi að félagsmálaráðuneytið er að skoða alla þessa þætti og hefur greinilega fullan vilja til að skerpa á þessum þáttum til að reyna að koma í veg fyrir að óprúttnir atvinnurekendur brjóti á réttindum erlends vinnuafls bæði hvað varðar aðbúnað og önnur starfskjör.

Stóriðjudeild Verkalýðsfélags Akraness heldur opinn fræðslufund fyrir félagsmenn sína mánudaginn 4. desember að Kirkjubraut 40, 3. hæð kl: 20:00. 

Dagskrá fundarins er eftirfarandi: 

Magnús M. Norðdahl  deildarstjóri lögfræðideildar Alþýðusambands Íslands mun vera með fyrirlestur um eftirfarandi þætti:

• Vinnustöðvanir   
• Forgangsréttarákvæði kjarasamninga
• Launamaður eða verktaki
• Veikindaréttur, slys og skaðabætur

Önnur mál.

Félagsmenn eru hvattir til að mæta.  Boðið verður uppá kaffiveitingar.

Stjórn Stóriðjudeildar

Það ár sem þing SGS er ekki haldið, er boðað til sérstaks formannafundar sambandsins. Að þessu sinni verður fundurinn haldinn á Ísafirði þar sem staða kjara- og efnahagsmála verður ofarlega á baugi.

Kynntar verða niðurstöður kjarakönnunar meðal félagsmanna aðildarfélaga SGS, sem Gallup hefur unnið. Ólafur Darri Andrason forstöðumaður hagdeildar ASÍ mun fjalla um karaþróunina í ljósi efnahagsmálanna og Guðmundur Ólafsson, hagfræðingur og lektor við HÍ mun viðra skoðun sína á því hvernig bæta megi kjörin, hvað sé mikilvægast fyrir verkafólk á næstunni.

Formenn 26 aðildarfélaga SGS munu sitja fundinn og afgreiða  ályktanir sambandsins m.a. um kjaramál.