Vinnumarkaðsráð Vesturlands fundaði í gær og var meðal annars farið yfir atvinnuástandið á Vesturlandi og rýnt í atvinnuleysistölur. Það sem kom meðal annars fram á fundinum var að atvinnuleysi hefur verið að aukast á Akranesi á milli mánaða. Í september voru 197 einstaklingar á Akranesi án atvinnu eða sem nemur 5,6% atvinnuleysi en í október voru 242 án atvinnu sem nemur 6,8%.

Ástæðan fyrir þessari aukningu er fyrst og fremst sú að hvalveiðum lauk á þessu tímabili en um 150 manns víðsvegar af Vesturlandi og á höfuðborgarsvæðinu höfðu atvinnu af hvalveiðunum. Það kom skýrt fram á fundinum hversu gríðarlega mikilvægar hvalveiðarnar eru atvinnulífinu á þessu svæði enda sköpuðu þær eins og áður hefur komið fram um 150 störf frá júní til loka septembermánaðar.

Vinnumarkaðsráð lýsir yfir þungum áhyggjum af því atvinnuástandi sem nú er á Vesturlandi og vill að við því verði brugðist, til dæmis með aukningu á aflaheimildum. Einnig lýsti Vinnumarkaðsráð yfir áhyggjum sínum vegna þess mikla niðurskurðar sem boðaður hefur verið í heilbrigðiskerfinu.

Formaður Verkalýðsfélags Akraness, sem situr í Vinnumarkaðsráði, velti þeirri hugmynd upp í gær hver raunverulegur sparnaður heilbrigðiskerfisins væri af því að segja upp opinberum starfsmönnum en eins og fram hefur komið er gert ráð fyrir því að rúmlega 600 opinberir starfsmenn muni missa vinnuna samkvæmt fyrirliggjandi fjárlagafrumvarpi. Sérstaklega má velta fyrir sér raunverulegum sparnaði með því í ljósi þeirra staðreynda að opinberir starfsmenn munu færast af launaskrá hjá heilbrigðisráðuneytinu yfir á félagsmálaráðuneytið sem hefur yfirumsjón með atvinnuleysistryggingasjóði. Með öðrum orðum er það mat formanns að sparnaðurinn sé óverulegur við að segja upp opinberum starfsmönnum og setja þá á atvinnuleysisbætur.

Það kom einnig fram hjá fulltrúum Vinnumálaráðs í gær að vinnumálastofnun á Vesturlandi sé að standa sig einstaklega vel í hinum ýmsu málum er lúta að atvinnuleitendum og nægir að nefna í því samhengi þá miklu vinnu sem starfsmenn Vinnumálastofnunnar leggja á sig við hin ýmsu vinnumarkaðsúrræði til handa atvinnuleitendum.

Þingflokkur Hreyfingarinnar óskaði eftir að funda með formanni Verkalýðsfélags Akraness og að sjálfsögðu varð formaðurinn við þeirri beiðni. Fundurinn fór fram í þingflokksherbergi Hreyfingarinnar í Alþingishúsinu í gær.

Fundurinn var afar opinskár og málefnalegur en formaður VLFA lýsti yfir áhyggjum sínum af stöðu þeirra sem starfa á lágmarkslaunum en eins og staðan er í dag þá duga lágmarkslaun ekki fyrir lágmarksframfærslu. Formaður nefndi við þingmenn Hreyfingarinnar að ef atvinnurekendum og verkalýðshreyfingunni muni ekki bera gæfa til að hækka hér lágmarkslaun verulega í komandi kjarasamningum þá verði Alþingi Íslendinga að grípa inn í og lögbinda hér lágmarkslaun svo sómi sé að.

Einnig bar lífeyrissjóðina á góma en það er skoðun formanns að aðkoma atvinnurekenda að stjórnun lífeyrissjóðanna sé afar óeðlileg enda liggur fyrir að krosseignatengsl og hagsmunaárekstrar atvinnurekenda í stjórnun sjóðanna séu klárlega til staðar. Formaðurinn kom þeirri skoðun sinni á framfæri að breyta þurfi lögum um starfsemi lífeyrissjóðanna með þeim hætti að sjóðsfélagarnir sjálfir skipi í stjórnir sjóðanna og það séu sjóðsfélagarnir sjálfir sem kjósi sér alla sína stjórnarmenn.

Það er afar ánægjulegt þegar þingflokkar kalla fulltrúa aðila vinnumarkaðarins til fundar við sig til að heyra sjónarmið og áherslur stéttarfélaganna, til dæmis vegna komandi kjarasamninga og annarra hagsmunamála er lúta að íslenskum launþegum. Formaður Verkalýðsfélags Akraness tilheyrir engum stjórnmálaflokki enda er það hans skoðun að forystumenn í verkalýðshreyfingunni eigi ekki að vera eyrnamerktir einhverjum einum ákveðnum stjórnmálaflokki heldur eigi þeir að styðja öll góð mál er lúta að hagsmunum sinna félagsmanna, óháð því frá hvaða stjórnmálaflokki slík mál koma.

Síðastliðinn föstudag var undirritaður áframhaldandi samningur við VIRK Starfsendurhæfingarsjóð um starf ráðgjafa á sviði starfsendurhæfingar fyrir stéttarfélögin á Akranesi. Að þessum samningi koma Verkalýðsfélag Akraness, Starfsmannafélag Reykjavíkurborgar og VR. Við undirritun samningsins kynnti Vigdís Jónsdóttir, framkvæmdastjóri Starfsendurhæfingarsjóðs, starfsemi sjóðsins almennt og einnig fór hún sérstaklega yfir það hvernig þjónustan á Akranesi hefur gengið.

Björg Bjarnadóttir mun sinna starfi ráðgjafa á Akranesi eins og áður og halda áfram aðstoða þá félagsmenn sem glíma við heilsubrest og styðja þá í því að efla færni sína og vinnugetu og komast aftur til vinnu. Í nýja samningnum er starfshlutfall ráðgjafans aukið úr 50% í 75% og var þessi aukning löngu orðin tímabær enda hefur algjör sprenging orðið í aðsókn þessarar þjónustu hér á Akranesi undanfarna mánuði.

Nánari upplýsingar um þessa þjónustu er að finna undir tenglinum Starfsendurhæfing hér til vinstri og á heimasíðu Starfsendurhæfingarsjóðs, www.virk.is.

Stjórn sjúkrasjóðs Verkalýðsfélags Akraness fundaði í gær og var meðal annars farið yfir þá miklu aukningu sem orðið hefur á greiðslum úr sjóðnum vegna sjúkradagpeninga til félagsmanna.

Á þessu ári er búið að greiða um 22 milljónir í sjúkradagpeninga til félagsmanna en á sama tíma í fyrra var þessi tala rúmar 10 milljónir. Aukning á milli ára er því upp á 123%. Ugglaust skýrir ástandið á vinnumarkaðnum þessa miklu aukningu og bendir margt til þess að heilsufar félagsmanna hafi í kjölfar kreppunnar versnað þónokkuð ef tekið er tillit til þessarar miklu aukningar á greiðslum úr sjúkrasjóði félagsins.

Sjúkrasjóður hefur greitt í heildina með öllum styrkjum yfir 30 milljónir króna það sem af er þessu ári en allt árið í fyrra námu greiðslur úr sjóðnum 23 milljónum þannig að aukning á heildargreiðslum úr sjúkrasjóði verður umtalsverð á þessu ári.

Þess er nú beðið að gulldepluveiðar glæðist en tvö skip HB Granda hafa undanfarna daga leitað að þessum smáa fiski frá Skerjadjúpi í vestri og austur fyrir Vestmannaeyjar. Á Akranesi eru starfsmenn fiskmjölsverksmiðju félagsins tilbúnir til þess að taka á móti afla og vinna hann en ekkert hefur verið unnið í verksmiðjunni frá því í júlí í sumar.

Fjallað er um málið á vefsíðu HB Granda. ,,Hér er allt orðið skotklárt og nú bíðum við bara eftir því að skipin skili sér til hafnar," sagði Guðmundur Hannesson, verksmiðjustjóri á Akranesi, er rætt var við hann í morgun.

Að sögn Guðmundar eru Faxi RE og Lundey NS nú við leit austan við Vestmannaeyjar en lítill afli hefur fengist á hafsvæðinu vestan við Eyjar. Þó mun Faxi vera kominn með um 80 tonna afla en sá afli fékkst í tveimur holum í Grindavíkurdjúpi.

,,Við höfum alls unnið úr rúmlega 30 þúsund tonnum af fiski á þessu ári. Fyrst var það gulldepla, þá loðna og kolmunni og í sumar tókum við á móti makríl sem ísfisktogararnir veiddu. Nú vonum við að gulldeplan gefi sig til og að loðnukvótinn verði aukinn verulega á komandi vertíð," sagði Guðmundur Hannesson en að hans sögn hefur tíminn verið notaður frá í sumar til þess að fara yfir búnað verksmiðjunnar.

Alls munu 12 manns starfa á tveimur vöktum í verksmiðjunni á Akranesi þegar vinnsla hefst að nýju.

Það er óhætt að segja að Vilhjálmur Egilsson, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins fari mikinn þessa dagana en að undanförnu hafa lágmarkslaun og atvinnuleysis- og örorkubætur verið umtalsvert til umfjöllunar í fjölmiðlum. Karen Kjartansdóttir, fréttamaður á Stöð 2, hefur fjallað um þetta málefni að undanförnu. Síðastliðinn laugardag var viðtal við Vilhjálm Egilsson, framkvæmdastjóra SA, þar sem hann sagði að hugsanlega væru atvinnuleysisbætur og aðrar bætur orðnar of háar sem gerði það að verkum að fólk kysi frekar að vera til dæmis á atvinnuleysisbótum heldur en að fara að vinna þessi láglaunastörf.  Það er alveg ótrúlegt að atvinnurekendur og Samtök atvinnulífsins séu hissa að erfiðlega gangi að manna þessi láglaunastörf einfaldlega í ljósi þeirra staðreynda að þau laun sem eru í boði eru það lág að þau duga ekki til að fólk geti framfleytt sér og sínum.  Vandamálið liggur ekki í að  atvinnuleysis- og örorkubætur séu of háar, svo mikið er víst.   Það eru margir menn eins og t.d Runólfur Ágústsson, stjórnarformaður Vinnumálastofnunnar  og Guðbjartur Hannnesson félagsmálaráðherra sem hafa bent á að lágmarkslaun verði að hækka.

Það kvað við nýjan tón hjá framkvæmdastjóra Samtaka atvinnulífsins á mánudaginn þegar var farið að ræða launakjör forstjóra lífeyrissjóðsins Gildi en forstjóri þess lífeyrissjóðs er með um 20 milljónir í árslaun eða sem gerir tæpa 1,7 milljón á mánuði. Þessi laun voru síst of há að mati Vilhjálms Egilssonar. En atvinnuleysisbætur sem eru rétt tæpar 150 þúsund krónur á mánuði voru hugsanlega of háar að mati framkvæmdastjórans. Þetta er náttúrulega ótrúlegur málflutningur af hálfu Vilhjálms í ljósi þess að forstjóri lífeyrissjóðsins Gildi tekur nánast árslaun atvinnuleitandans á einum mánuði.  Þessir menn reyna ítrekað að réttlæta þessi ofurlaun  vegna umfangs starfsins og þeirri dæmalausu klisju að ábyrgðin sé svo gríðarleg.

En hver er hin raunverulega ábyrgð til dæmis forstjóra lífeyrissjóðanna sem hafa tapað á bilinu 4-500 milljörðum og það bara er lítur að skulda- og hlutabréfakaupum samkvæmt gögnum frá Seðlabankanum.  Sagan hefur sýnt okkur að þessir menn bera ákkúrat enga ábyrgð enda sitja nánast allflestir stjórnendur lífeyrissjóðanna ennþá í sínum stólum.

Stjórnir lífeyrissjóðanna

Það er reyndar með ólíkindum að atvinnurekendur skuli yfir höfuð sitja í stjórnum lífeyrissjóðanna og víla og díla með kjarasamningsbundin lífeyrisréttindi launþega.  Það er til að mynda afar óeðlilegt að atvinnurekendur séu að taka ákvarðanir um fjárfestingarleiðir þegar liggur fyrir að krosseignatengsl og hagsmunaárekstrar fulltrúa atvinnurekenda í sjóðunum geta klárlega skarast á við hagsmuni sjóðsfélaga. Það er því augljós hætta á að fulltrúar atvinnurekenda í stjórnum lífeyrissjóðanna hafi hagsmuni atvinnurekenda en ekki sjóðsfélaga að leiðarljósi þegar kemur að ákvörðunum um fjárfestingarleiðir. Á þeirri forsendu segir formaður félagsins að það sé grundvallaratriði að það séu eigendur sjóðanna, sjóðsfélagarnir sjálfir, sem taki ákvörðun um hverjir fari með stjórnun sjóðanna. Mitt mat er einfaldlega það að það eigi að fækka lífeyrissjóðunum niður í einn, jafna lífeyrisréttindi allra landsmanna og hér verði ráðið sérfræðingateymi til að sjá um stjórnun á lífeyrissjóðunum en að sjálfsögðu geta atvinnurekendur átt áheyrnarfulltrúa í stjórn sjóðsins. En með því að fækka lífeyrissjóðunum niður í einn er ljóst að hægt yrði að spara umtalsverðar upphæðir til hagsbóta fyrir alla sjóðsfélaga.

Hvað þarf að gera

Það er morgunljóst í  huga formanns VLFA að lágmarkslaun á Íslandi verður að lagfæra í komandi kjarasamningum með afgerandi hætti.  Ríkissjórn Íslands þarf að setja flýtimeðferð á að reikna út lágmarksframfærslustuðul þar sem fram komi hvað einstaklingur þarf til að framfleyta sér og standa við nauðsynlegar skuldbindingar.  Það verður að tryggja að lágmarkslaun dugi til framfærslu en það gera þau alls ekki í dag. 

Kjarni málsins er eins og áður sagði að atvinnuleysis- og örorkubætur eru alls ekki vandamálið heldur þessi skammarlegu lágu lágmarkslaun sem eru atvinnurekendum, íslensku samfélagi og síðast en ekki síst okkur í verkalýðshreyfingunni til skammar og því verðum við að breyta í komandi kjarasamningum með hagsmuni lágtekjufólks að leiðarljósi.

Framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins og forstjórar lífeyrissjóðanna ættu að prófa að reyna að framfleyta sér og sínum á lágmarkslaunum og atvinnuleysisbótum, en þá er ég viss um að það myndi kveða við annan tón hjá þessum mönnum.

Formannafundur Starfsgreinasambands Íslands var haldinn í gær. Á fundinum var kosið í samninganefnd vegna komandi kjarasamninga á hinum almenna vinnumarkaði og vegna samninganna við ríki og sveitarfélög. Í hinni nýju samninganefnd situr meðal annarra formaður Verkalýðsfélags Akraness.

Það er ljóst að gríðarlegt annríki er framundan er við gerð kjarasamninga en eins og fram hefur komið hér á heimasíðunni þá eru allir kjarasamningar félagsins lausir á næstu vikum og mánuðum en krafa félagsins í komandi kjarasamningum er að lágmarkslaun á Íslandi verði hækkuð með þeim hætti að möguleiki sé fyrir launþega að framfleyta sér og sínum.

Það er alveg ljóst að staða einstakra atvinnugreina er afar mismunandi en það liggur hvellskýrt fyrir að greinar í útflutningi hafa mun meira svigrúm til launahækkana en aðrar greinar. Á þeirri forsendu liggur fyrir að félagið mun sækja fram af fullum þunga hækkanir til handa þeim sem starfa hjá útflutningsfyrirtækjum og nægir að nefna í því samhengi starfsfólk í fiskvinnslu og stóriðjunum. 

Vegna forfalla er hús félagsins í Ölfusborgum laus núna helgina 12. til 15. nóvember. Hægt er að bóka á skrifstofu félagsins, Sunnubraut 13 eða á félagavefnum. . 

Verkalýðsfélag Akraness hefur undanfarin misseri barist fyrir því að létta greiðslubyrði sinna félagsmanna með öllum tiltækum ráðum og hafa starfsmenn félagsins m.a. staðið í viðræðum við fyrirtæki hér á Akranesi og leitast eftir afsláttarkjörum fyrir félagsmenn. Hefur þessi vinna borið góðan árangur og stöðugt fjölgar þeim fyrirtækjum sem vilja bjóða félagsmönnum sérkjör og afslætti.

Þar sem framvísa þarf félagaskírteini til að njóta afsláttar og sérkjara hefur félagsskírteinið verið einfaldað og er nú á stærð við greiðslukort. Hið nýja félagsskírteini mun gilda út árið 2011 og gegn framvísun þess bjóðast félagsmönnum nú ýmis afsláttar- og sérkjör hjá samstarfsaðilum Verkalýðsfélags Akraness. Þessi kjör eru kynnt sérstaklega á kortinu sjálfu, hér á heimasíðunni og í bæklingi sem fylgir félagsskírteininu.

Félagsskírteinið er tilbúið og nú er unnið að pökkun þess. Félagsmenn mega eiga von á því heimsendu strax eftir helgi.

Undanfarin ár hafa félagsmenn fengið heimsenda dagbók frá félaginu. Dagbók þessi hefur gilt sem félagsskírteini en nú verður breyting á. Dagbókin verður prentuð um næstu áramót eins og vant er, en í minna upplagi og hún verður ekki send heim til  félagsmanna. Um áramót verður hægt að nálgast dagbókina á skrifstofu félagsins eða hafa samband og óska eftir að fá hana senda.

Það er einlæg von stjórnar og starfsfólks Verkalýðsfélags Akraness að þau afsláttar- og sérkjör sem nú bjóðast verði félagsmönnum og fjölskyldum þeirra til hagsbóta.

Af hverju eiga fiskvinnslufyrirtækin að komast hjá því að hækka laun sinna starfsmanna?Nú heyrast sömu varnaðarorðin og heyrðust fyrir kjarasamningana á hinum almenna vinnumarkaði árið 2008, það er að segja frá Samtökum atvinnulífsins og Seðlabankanum. Þessir aðilar kalla nú eftir að gengið verði frá hófstilltum kjarasamningum til að tryggja hér stöðugleika og flýta efnahagslegum bata.

Rétt er að geta þess að þetta eru sömu varnaðarorðin og heyrðust eins og áður sagði árið 2008. Verkalýðshreyfingin gekk frá hófstilltum kjarasamningum. Verðbólgan var einungis 5,6% þá og áttu samningarnir á hinum almenna vinnumarkaði að tryggja að verðbólgan yrði komin niður í 2,5% örfáum mánuðum síðar. Þrátt fyrir að gengið hafi verið frá hófstilltum kjarasamningum þá varð hér algjört efnahagshrun með skelfilegum afleiðingum fyrir íslenskt verkafólk sem gat ekki borið nokkra ábyrgð á þessu hruni.

Nú á að biðja þessa sömu aðila sem eru búnir að taka á sig stórfelldar hækkanir frá sveitarfélögum, ríki, tryggingarfélögum, verslunareigendum, orkufyrirtækjum og svo framvegis, að sýna skynsemi í sínum kjarasamningum og ganga frá afar hófstilltum launahækkunum. Óréttlætinu ætlar með öðrum orðum ekkert að ljúka og það á að halda áfram að varpa öllum vandanum viðstöðulaust yfir á íslenska launþega.

Vissulega eru atvinnugreinar í okkar samfélagi sem eiga í erfiðleikum eins og til dæmis byggingariðnaðurinn og síkum greinum þarf eðli málsins samkvæmt að sýna skilning í komandi kjarasamningum. En að Samtök atvinnulífsins skuli gera kröfu um það að greinar sem hafa verið að hangast gríðarlega vegna gengishruns krónunnar komist hjá því að skila þeim ávinningi til sinna starfsmanna er algjörlega ólíðandi og verður ekki látið viðgangast. Af hverju eiga til dæmis fiskvinnslufyrirtækin að komast hjá því að hækka laun sinna starfsmanna umtalsvert eða til dæmis stóriðjufyrirtækin sem selja allar sínar afurðir í erlendri mynt en borga laun sín í íslenskum krónum. Það er alveg klárt mál að mati Verkalýðsfélags Akraness að þessi fyrirtæki hafa fulla burði og getu til að hækka laun sinna starfsmanna umtalsvert meira heldur en aðrar atvinnugreinar í íslensku samfélagi.

Það er einnig siðferðisleg skylda atvinnurekenda og verkalýðshreyfingarinnar að lagfæra lágmarkslaun á Íslandi. Það gengur ekki upp lengur að bjóða hér upp á launataxta þar sem útilokað er að framfleyta sér á. Ef verkalýðshreyfingunni mistekst að lagfæra þessi lágmarkslaun þá hvílir sú skylda á Alþingi Íslendinga að lögbinda hér lágmarkslaun með þeim hætti að það gefi þeim sem fá greitt eftir þeim tækifæri til að framfleyta sér og sínum.

Það vakti athygli formanns félagsins að í frétt inni á vef Samtaka atvinnulífsins kemur fram að viðræður við verkalýðshreyfinguna séu hafnar vegna komandi kjarasamninga. Þessi frétt vakti undrun mína, sérstaklega í ljósi þess að stærsta landssambandið innan Alþýðusambands Íslands er ekki einu sinni búið að móta sína kröfugerð endanlega og þaðan af síður að ganga frá samninganefnd. Því veltir formaður því fyrir sér við hverja forsvarsmenn SA eru að ræða vegna komandi kjarasamninga, varla getur það verið við forystumenn Alþýðusambandsins vegna þess að ASÍ fer ekki með samningsumboð vegna komandi kjarasamninga heldur liggur það hjá stéttarfélögunum sjálfum.