Búið er að greiða út úr félagsmannasjóði til þeirra sem starfa eftir kjarasamningi við sveitarfélögin og er það í fimmta sinn sem greitt er úr sjóðnum. Upphaflega var samið um stofnun félagsmannasjóðsins fyrir 5 árum og var þá mánaðarlegt framlag 1,5% af heildarlaunum félagsmanna. Í nýjum kjarasamningi sem gildir frá 1. apríl 2024 til 31. mars 2028 var þetta framlag hækkað í 2,2%. Úthlutun úr sjóðnum fer fram 1. febrúar ár hvert.

Að þessu sinni nam greiðslan úr sjóðnum tæpum 48 milljónum og voru það 686 félagsmenn sem fengu greitt. Í heildina hafa því verið greiddar um 157 milljónir úr sjóðnum frá upphafi. Þeir félagsmenn sem vinna eftir þessum samningi og eiga rétt á greiðslu úr sjóðnum fengu sent bréf þar sem fram kom sú upphæð sem viðkomandi fékk greidda.

Í morgun var kjaradeilu Norðuráls vísað til ríkissáttasemjara vegna ágreinings um launaliðinn. Það hefur blasað við að búið var að semja á hinum almenna vinnumarkaði og marka svokallaða launastefnu. Stéttarfélögin voru tilbúin til að fara eftir þeirri launastefnu í hvívetna en því miður var ekki vilji til þess hjá Samtökum atvinnulífsins og Norðuráli enda komu þau með nýja nálgun. Sú nálgun gekk út á að lækka krónutölu sem hefur lagst ofan á alla byrjendataxta sem er 23.750 kr. en SA og Norðurál vildu lækka þessa tölu um tæp 10% og báru fyrir sig að starfsaldurshækkanir í Norðuráli væru mun hærri en á almennum vinnumarkaði.

Það er mat stéttarfélaganna að þessi rök fyrirtækisins og SA haldi ekki neinu vatni enda liggur fyrir að allir samningar sem gerðir hafa verið í þeirri kjarasamningslotu sem langt er komin hafa gengið út á að hækka byrjendataxta um 23.750 kr. algjörlega óháð starfsaldurshækkunum í hverjum samningi fyrir sig enda eru þær afar mismunandi milli kjarasamninga. Þetta er ný nálgun sem er með ólíkindum að skuli koma upp í kjarasamningsviðræðum við jafn öflugt fyrirtæki og Norðurál.

Með þessu framferði sínu líta stéttarfélögin svo á að SA og Norðurál hafi hafnað og vikið frá þeirri launastefnu sem búið var að móta og því munu stéttarfélögin leggja fram nýja kröfugerð þegar ríksisáttasemjari boðar til fundar. Þessu framferði verður mætt af fullum þunga af hálfu stéttarfélaganna.

Varðandi Elkem Ísland þá eru viðræður ennþá þar í gangi en brugðið getur til beggja vona hvað það varðar. Það virðist vera ögn meiri samningsvilji þeim megin en það mun koma í ljós á næstu dögum hvort svo sé eða ekki. Á þeirri forsendu er ekki búið að vísa þeirri deilu til ríksisáttasemjara.

Bæði í gær og í dag hefur verið fundað vegna stóriðjusamningana á Grundartanga. Í gær var fundað vegna kjarasamnings Norðuráls og í morgun var fundað með forsvarsmönnum Elkem Ísland en á þessum fundum situr Ragnar Árnason fulltrúi Samtaka atvinnulífsins með fyrirtækjunum.

Það er skemmst frá því að segja að þrátt fyrir að búið sé að funda fimm sinnum með hvorum aðila fyrir sig þá er gangur í viðræðunum afskaplega takmarkaður. Kemur það formanni félagsins á óvart í ljósi þess að búið er að marka launastefnu sem stéttarfélögin eru tilbúin til að fylgja í hvívetna til að styðja við þau markmið að ná hér niður verðbólgu og lækka vexti. Það var von formanns að þetta yrðu auðveldir kjarasamningar í ljósi þeirrar staðreyndar en því miður hefur þetta verið mun flóknara en menn gerðu ráð fyrir og það má segja að á þriðjudaginn í næstu viku mun verða hálfgerð ögurstund varðandi það hvort að menn séu að halda áfram viðræðum á þessum grunni eða hvort að málið fari í annan fasa.

En að sjálfsögðu er formaður hóflega bjartsýnn hvað það varðar enda telur hann að það eigi að vera auðvelt að ganga frá þessum samningum í ljósi þess að einungis er verið að fara fram á að virða þá launastefnu sem hefur verið fylgt ásamt lagfæringum í samanburði milli stóriðjufyrirtækjanna á Grundartanga. VIð skulum vona að það gangi betur á næsta þriðudag þannig að hægt verði að koma þessum viðræðum aftur upp á teinana og koma á nýjum kjarasamningi starfsmönnum til hagsbóta.

Með samstilltu átaki tókst að gera tímamótakjarasamninga í upphafi síðasta árs, Stöðugleikasamninga með skýr markmið. 

Stöðugleikasamningarnir höfðu það markmið að stuðla að minni verðbólgu og lækkun vaxta, fyrirtækjum og heimilum til hagsbóta. Þeir voru gerðir í því trausti að aukin verðmætasköpun stæði undir þeim kostnaðarauka sem samningarnir fólu í sér fyrir atvinnulífið og því er mikilvægt að huga sérstaklega að rekstrarskilyrðum atvinnulífs og einstaka atvinnugreina. 

Áherslur í aðdraganda og kjölfar samninganna birtast okkur nú síðast í megináherslum nýrrar ríkisstjórnar um stöðugleika. Samstaða á meðal fyrirtækja, stjórnvalda og almennings hefur þegar skilað því að verðbólga hefur hjaðnað og vextir eru byrjaðir að lækka.

Samtök atvinnulífsins og breiðfylking stéttarfélaga á hinum almenna vinnumarkaði hvetja ríki, sveitarfélög og fyrirtæki til þess að láta ekki deigan síga, nú þegar loks er farið að sjást til lands í þessu krefjandi verkefni.

Samningsaðilar hvetja ríki, sveitarfélög og fyrirtæki til þess að  leggjast á eitt við að tryggja stöðugleika á komandi misserum. 

Samtök atvinnulífsins og breiðfylking stéttarfélaga skora sameiginlega á ríki, sveitarfélög og fyrirtæki landsins til þess að styðja við markmið kjarasamninga með því að halda aftur af gjaldskrár-, skatta- og verðhækkunum eins og þeim er frekast unnt, og enn fremur lágmarka launaskrið og gæta vel að skilyrðum til verðmætasköpunar á Íslandi. 

Það blasir við að mesti ávinningur heimila, launafólks og fyrirtækja er að tryggja verðstöðugleika sem tryggir áframhaldandi minnkun verðbólgu og lækkun vaxta. Oft hefur verið þörf en nú er nauðsyn.

Samtök atvinnulífsins

Eyjólfur Árni Rafnsson, formaður

Sigríður Margrét Oddsdóttir, framkvæmdastjóri

Starfsgreinasamband Íslands

Vilhjálmur Birgisson, formaður

Efling

Sólveig Anna Jónsdóttir, formaður

Samiðn

Hilmar Harðarson, formaður

Yfirlýsing Breiðfylkingarinnar og SA (PDF)

Samkvæmt núgildandi kjarasamningi SGS og Samtaka Atvinnulífsins hækka laun þann 1. janúar 2025. Kauptaxtar hækka þá um 5,6% en 23.750 kr. að lágmarki en laun þeirra sem ekki eru á taxtalaunum, heldur almennum mánaðarlaunum, hækka um 3,5% en þó að lágmarki um 23.750 kr. 

Til nánari útskýringar þá hækka mánaðarlaun sem eru yfir 678.586 kr. um 3,5%, en laun sem eru undir 678.586 kr., en yfir lágmarkstaxta kjarasamnings, hækka um 23.750 kr. á mánuði. Þess þarf þó að gæta að laun séu eftir breytinguna að lágmarki jafngóð og skv. kauptaxta kjarasamnings. Með almennum mánaðarlaunum er átt við föst mánaðarlaun fyrir dagvinnu.

Þá hækka kjaratengdir liðir samningsins um 3,5% frá sömu dagsetningu.

Starfsgreinasambandið hefur gefið út nýja kauptaxta vegna starfa á almennum vinnumarkaði þar sem hægt er að sjá hvernig mismunandi launaliðir hækka út frá launaflokkum og starfsaldri. 

Kauptaxtar SGS fyrir starfsfólk á almennum vinnumarkaði 

Kauptaxtar SGS fyrir starfsfólk í veitinga-, gisti- og þjónustustarfsemi

SGS vill hvetja félagsmenn að fylgjast vel með að umsamdar launahækkanir skili sér inn á launareikninga og birtist með réttum hætti á launaseðli janúarmánaðar. Jafnframt eru félagsmenn hvattir til að ganga úr skugga um hvort desemberuppbót hafi skilað sér til þeirra með réttum hætti, en hana átti að greiða út í síðasta lagi 15. desember síðastliðinn. Ef einhverjar spurningar vakna eru félagsmenn hvattir til að hafa samband við sitt stéttarfélag.

Einnig er vert að benda á reiknivél þar sem sjá má yfirlit yfir launahækkanir á samningstímanum, bæði út frá kauptöxtum og almennum launum.

Launahækkanir 2024-2027

Þá vill sambandið minna á að samkvæmt kjarasamningi SGS og SA þá á starfsfólk rétt á viðtali við yfirmann einu sinni á ári um störf sín, þ.m.t. frammistöðu og markmið og hugsanlegar breytingar á starfskjörum. Óski starfsmaður eftir viðtali skal það veitt innan tveggja mánaða og liggi niðurstaða þess fyrir innan mánaðar.

Um næstu áramót munu kjarasamningar bæði Norðuráls og Elkem Ísland renna út og eðli málsins samkvæmt eru kjaraviðræður við þessa aðila hafnar af fullum krafti. Rétt er að geta þess að flestir félagsmenn VLFA tilheyra þessum fyrirtækjum og því skipta þessir kjarasamningar félagið miklu máli.

Nú liggur fyrir að kjarasamningar á hinum almenna vinnumarkaði voru stefnumarkandi fyrir allan vinnumarkaðinn og því munu komandi kjarasamningar við stóriðjurnar á Grundartanga markast af þeirri launastefnu sem þar var mótuð. Enda gengu kjarasamingar á almennum vinnumarkaði út á að skapa skilyrði fyrir lækkandi verðbólgu og vexti og að auka þannig ráðstöfunartekjur fólks með fleiri þáttum en beinum launahækkunum.

Búið er að halda þrjá fundi með hvorum samningsaðila fyrir sig, það er að segja Norðuráli og Elkem, og hafa þeir fundir til þessa gengið ágætlega. Næsti fundur er á dagskrá 17. desember næstkomandi.

Undanfarin ár hefur Verkalýðsfélag Akraness styrkt góðgerðamál í aðdraganda jóla og í ár er engin breyting þar á. Félagið styrkir mæðrastyrksnefnd Akraness sem sér um að aðstoða þá sem höllustum fæti standa í okkar samfélagi. Einnig var Amma Andrea styrkt í ár en hún hefur unnið ótrúlegt sjálfboðastarf gagnvart fólki sem glímir við margvíslegan vanda.

Eins og flestir vita var eitt af meginverkefnum síðustu kjarasamninga að semja með þeim hætti að sköpuð yrðu skilyrði fyrir lækkun verðbólgu og vaxta og hefur það sýnt sig að það er að raungerast. Verðbólgan var 6,6% þegar kjarasamningar voru undirritaðir og stýrivextir stóðu í 9,25% en núna er verðbólgan komin niður í 5,1% og stýrivextir í 8,5%. Vissulega eru vonbrigði að Seðlabankinn sé ekki búinn að lækka vexti umtalsvert meira en raun ber vitni en allir greiningaraðilar tala um að stýrivaxtalækkunarferli sé hafið af fullum þunga.

Það voru hinsvegar gríðarleg vonbrigði að sjá að bæði Íslandsbanki og Arion banki hafa hækkað verðtryggða vexti sína umtalsvert og nægir í þessu samhengi að nefna að Arion banki hefur á rúmum 60 dögum hækkað breytilega verðtryggða vexti um 1% og Íslandsbanki um 0,8%. Þetta gera þeir þrátt fyrir að verðbólga sé á hraðri niðurleið og stýrivextir hafi lækkað um 0,75%. Verkalýðsfélag Akraness gagnrýndi þessa ákvörðun viðskiptabankanna tveggja harðlega og fyrir helgina átti formaður í samskiptum við bankastjóra tveggja af viðskiptabönkunum þremur. Annan þeirra talaði hann við símleiðis en átti svo ásamt formanni Samtaka atvinnulífsins fund með forsvarsmönnum Landsbankans þar sem farið var yfir stöðuna. Það var ánægjulegt að á þeim fundi tilkynnti bankastjóri Landsbankans að bankinn hefði ekki í hyggju að hækka verðtryggða vexti. Það er alveg ljóst að það þarf að veita fjármálakerfinu kröftugt aðhald og kom fram í máli formanns við báða þessa bankastjóra að það myndi félagið gera nú sem hingað til. En það er æði margt sem bendir til þess að verðtrygging sé aðalorsakavaldur þess að við búum við tvöfalt eða jafnvel þrefalt hærra vaxtastig en þau lönd sem við viljum bera okkur saman við.

Það er hinsvegar með ólíkindum að verða vitni að því að lífeyrissjóðirnir hafa verið að hækka verðtryggða vexti að undanförnu og nægir að nefna að Gildi lífeyrissjóður hækkaði vexti í október um 0,4% og Lífeyrissjóður verslunarmanna mun hækka þá um 0,2% 1. desember. Eitt er víst að ef viðskiptabankarnir þrír eiga í erfiðleikum með að útskýra og færa rök fyrir sinni vaxtahækkun þá geta lífeyrissjóðirnir á engan hátt réttlætt sínar hækkanir enda liggur fyrir að lífeyrissjóðirnir eru að lána fé sem sjóðsfélagarnir leggja inn og þurfa þar af leiðandi ekki að fjármagna sig og eru einnig undanþegnir ýmsum gjöldum sem viðskiptabankarnir greiða. Þetta er algjörlega til skammar því það er mat formanns að lífeyrissjóðir eigi ekki undir nokkrum kringumstæðum að vera með hærri en 3,5% raunávöxtun á útlánum til sjóðsfélaga, einfaldlega vegna þess að það er það ávöxtunarviðmið sem sjóðirnir miða við. Þetta er eitthvað sem verkalýðshreyfingin og Samtök atvinnulífsins þurfa og verða að ræða til að tryggja réttlát lánakjör til sjóðsfélaga og sporna við okurvöxtum fjármálakerfisins.

Verkalýðsfélag Akranes undirritaði nýjan kjarasamning við Faxaflóahafnir en þessi samningur gildir fyrir gæslumenn á Grundartangasvæðinu. Kjarasamningurinn byggir að öllu leyti á þeirri launastefnu sem mörkuð var á hinum almenna vinnumarkaði í mars síðastliðnum og mun byrjendataxti ár hvert hækka um 23.750 kr. Ásamt því munu koma 0,7% til viðbótar í svokallaðan félagsmannasjóð sem greiddur verður út til starfsmanna í apríl ár hvert. Samtals mun félagsmannasjóðurinn nema 1,7% eftir þennan nýja samning. Orlofs- og desemberuppbætur hækka til samræmis því sem gerðist á hinum almenna vinnumarkaði.

Verkalýðsfélag Akraness vill vera ábyrgt og verja þá launastefnu sem mörkuð var enda liggur fyrir að ávinningurinn af því að ná niður verðbólgu og vöxtum er gríðarlegur og nú eru öll teikn á lofti um að það sé að byrja að skila árangri enda er verðbólgan á niðurleið og nemur 5,1%. Stýrivaxtalækkunarferli Seðlabankans er jafnframt hafið en við síðustu ákvörðun bankans lækkuðu stýrivextir um 0,25% og vonast formaður eftir að sjá allt að 0,50% lækkun þann 20. nóvember þegar næsti stýrivaxtaákvörðunardagur verður.