Fyrsta desember nk. verður kjarasamningur starfsmanna Elkems Íslands laus og á sama tíma verður kjarasamningur starfsmanna Klafa laus, en það eru starfsmenn sem vinna við út- og uppskipun í Grundartangahöfn.

Það er ljóst að kröfur starfsmanna verða umtalsverðar í komandi kjarasamningi, sérstaklega í ljósi þess að starfsmenn hafa setið töluvert á hakanum sé tekið mið af því launaskriði sem verið hefur á hinum almenna vinnumarkaði. Starfsmenn hafa haft á orði við formann félagsins að þeir vilji stefna að skammtímasamningi sökum þess efnahagsástands sem nú ríkir.

Formaður hefur verið að skoða hvernig laun starfsmanna stóriðjunnar á Grundartanga hafa þróast samanborið við launavísitölu frá 1. janúar 2004 til 1. júlí 2008. Þá kemur í ljós að frá þeim tíma hefur launavísitalan hækkað um 42,4%.

Einnig hefur formaður skoðað hækkun vísitölu neysluverðs (verðbólgu) frá 1. janúar 2004 til 1. júlí 2008 og kemur þá í ljós að á þessum tíma hefur vísitala neysluverðs hækkað um 34,7%.

Hins vegar hafa laun starfsmanna Elkem Íslands og Klafa hækkað um 29,7% og sést því að kaupmáttarskerðing á umræddu tímabili er 5%. Einnig sést að launavísitalan hefur hækkað um 42,4% sem er 12,7% meira en laun starfsmanna áðurnefndra fyrirtækja.

Á þessari forsendu liggur fyrir að krafa starfsmanna Elkem Íslands og Klafa í komandi samningum verður umtalsverð hækkun á grunntöxtum. Það liggur fyrir að fastlaunasamningar eins og eru í stóriðjunni hafa þá tilhneigingu að sitja eftir á við almenna markaðinn eins og fram kemur þegar launavísitalan er skoðuð, enda þekkist vart launaskrið þegar um fastlaunasamninga er að ræða.

Það er einnig ljóst að starfsmenn stóriðjunnar eru ekki að fara að taka þátt í þjóðarsátt einfaldlega vegna þess að þeir telja sig vera búna að leggja sitt af mörkum í þeim efnum í gegnum tíðina eins og sést þegar að launahækkanir þessara hópa eru skoðaðar og bornar saman við hækkun á launavísitölunni.

Í gærkvöldi stóð viðskiptaráðuneytið fyrir fundi undir yfirskriftinni "Ný sókn í neytendamálum". Fundurinn var haldinn í Skrúðgarðinum hér á Akranesi og var þriðji fundurinn í fundarherferð viðskiptaráðherra um neytendamál sem hann heldur vítt og breitt um landið þessa dagana.

Fundurinn í gær var afar gagnlegur og forvitnilegur en framsögumenn á fundinum voru Björgvin G. Sigurðsson viðskiptaráðherra, Jón Magnússon þingmaður Frjálslynda flokksins og Guðbjartur Hannesson þingmaður Samfylkingarinnar. Eftir erindi frá áðurnefndum aðilum voru leyfðar fyrirspurnir sem þeir félagar svöruðu og brunnu fjölmargar spurningar á fundargestum.

Til að mynda var spurt um verðtrygginguna og kom fram hjá Jóni að hana eigi að leggja af sem allra fyrst. Hann sagðist samt sem áður gera sér grein fyrir því að það verði erfitt miðað við þær aðstæður sem nú ríkja í íslensku efnahagslífi.

Viðskiptaráðherra sagði að erfitt yrði að leggja verðtrygginguna niður á meðan að krónan væri við lýði hér á landi og vart væri hægt að leggja verðtrygginguna niður fyrr en nýr gjaldmiðill væri kominn og stöðugleika í íslensku efnahagslífi náð.

Fyrirspurn kom frá einum fundarmanni um veggjaldið í Hvalfjarðargöngum og fram kom í svari frá Jóni að hann telji það varla standast jafnræðisreglu að greitt sé veggjald í Hvalfjarðargöngum á sama tíma og gjaldtaka eigi sér ekki stað í öðrum jarðgöngum hér á landi.

Viðskiptaráðherra svaraði því til að Guðbjartur Hannesson hefði farið yfir málið á sínum tíma með þingflokki Samfylkingarinnar og á þeim tíma studdi allur þingflokkur Samfylkingarinnar afnám vegatolla um Hvalfjarðargöng. Vonaðist ráðherrann til þess að Samfylkingin gæti uppfyllt þetta kosningaloforð sitt í náinni framtíð.

Formaður félagsins, sem jafnframt var fundarstjóri á fundinum, lagði fyrir þá félaga spurningar um verðlagseftirlit Alþýðusambands Íslands og þær hörðu ásakanir sem fulltrúar verslunarinnar hafa sett fram á verðlagseftirlit ASÍ og félaga þess undanfarið. Einnig var spurt um afstöðu þeirra félaga til þeirra tillagna sem fram hafa komið af hálfu verslunarinnar um að fenginn verði "óháður aðili" til að sinna verðlagseftirliti.

Fram kom í máli Jóns og Guðbjarts Hannessonar að þeir styðji það öfluga starf sem verðlagseftirlit Alþýðusambandsins hefur unnið og Guðbjartur sagðist ekki sjá að neinir hnökrar hafi verið á verðlagseftirliti ASÍ. Ráðherra sagðist búinn að fara vandlega yfir þetta mál og það væri ljóst að engar breytingar yrðu á því ágæta samstarfi sem ríkisvaldið ætti við Alþýðusamband Íslands um verðlagseftirlitið og myndi ASÍ því áfram sinna því hlutverki.

Verkalýðsfélag Akraness vill minna félagsmenn sína á fund sem viðskiptaráðuneytið stendur fyrir í kvöld. Fjallar hann um nýja sókn í neytendamálum.

Fundurinn hefst kl. 20:00 og er í Skrúðgarðinum. Ræðumenn á fundinum verða Björgvin G. Sigurðsson viðskiptaráðherra, Jón Magnússon þingmaður Frjálslynda flokksins og Guðbjartur Hannesson þingmaður Samfylkingarinnar.

Stjórn Verkalýðsfélags Akraness skorar á félagsmenn sína að mæta og spyrja viðskiptaráðherra spurninga er lúta að neytendamálum enda er algerlega ljóst að af nægu er að taka í þeim efnum.

Formaður félagsins, Vilhjálmur Birgisson, mun verða fundarstjóri á fundinum í kvöld.

Í fréttum í dag kemur fram að alvarlegar þreifingar hafi átt sér stað á milli Samtaka atvinnulífsins og verkalýðsfélaganna um leiðir til að leysa efnahagsvandann til langframa.

Formaður Verkalýðsfélags Akraness lýsir furðu sinni á þessum fréttum og kannast ekki við að slíkar þreifingar hafi átt sér stað. Það sama má segja um marga aðra forystumenn innan aðildarfélaga ASÍ, þeir koma af fjöllum þegar fréttin er borin undir þá.

Í þessum "þreifingum" á meðal annars að hafa verið rætt um upptöku erlends gjaldmiðils þar sem krónan sé steindauð sem framtíðargjaldmiðill.  Einnig kom fram í fréttum varðandi þessar þreifingar að kjarasamningar verði endurskoðaðir á næstu vikum en ekki beðið fram í febrúar þegar samningar verða lausir í ljósi þess að allar forsendur þeirra séu löngu brostnar. Meðal annars sé gert ráð fyrir því að núverandi samningar verði framlengdir óbreyttir og að laun hækki um 3,5%.
Í fréttinni kemur jafnframt fram að fulltrúar Samtaka atvinnulífsins hafi rætt við forystumenn í verkalýðshreyfingunni og kynnt í trúnaði 12 punkta plagg þar sem tíundaðar eru hugmyndir sem verði að taka á til að hér verði komið á jafnvægi í efnahagsmálum.
Í fréttum er einnig fullyrt að samstaða sé að myndast um að atvinnurekendur, verkalýðshreyfingin, ríkisstjórnin, bankar og fleiri taki höndum saman til að hér náist jafnvægi í efnahagsmálum.

Það væri afar fróðlegt að vita við hverja Samtök atvinnulífsins eru að ræða við innan verkalýðshreyfingarinnar, sérstaklega í ljósi þess að samningsumboðið liggur hjá stéttarfélögunum vítt og breitt um landið og forystumenn fjölmargra félaga kannast ekki við að viðræður um þjóðarsátt standi yfir þessa daganna.

Það er einnig morgunljóst að Það þýðir lítið að tala um þjóðarsátt fyrr en ljóst er hvað aðrir en launafólk ætla að leggja af mörkum.  Rétt er minna enn og aftur á það að þurfa fleiri en íslenskt verkafólk að leggja sitt af mörkum til að viðhalda stöðugleika í íslensku efnahagslífi.