Matvara sem verðlagseftirlit ASÍ kannaði verð á sl. þriðjudag hefur hækkað um tugi prósentna síðastliðið hálft ár. Algengt er að vörur hafi hækkað um 30%-50% frá því í verðkönnun verðlagseftirlitsins í vor en dæmi eru um yfir 100% verðhækkun. Verð hefur almennt hækkað mest í lágvöruverðsverslunum á milli kannana.

Verð á brauði, kexi, pasta, og hrísgrjónum sem skoðað var, hækkaði í flestum tilvikum yfir 50% í lágvöruverðsverslunum en nokkuð minna í öðrum verslunum. Sem dæmi má nefna að Fittý samlokubrauð hækkaði um 66% í Kaskó, 63% í Nettó, 57% í Krónunni og 47% í Bónus á milli kannana í lok mars og nú í nóvember. Í öðrum verslunum hækkaði samskonar brauð um 12-17%. Barilla Tortellini hækkað á sama tímabili um 86% í Bónus, 70 % í Nettó, 58% í Fjarðarkaupum og 45% í Kaskó en um 32% í Nóatúni og 19% í Hagkaupum og Samkaupum-Úrval.

Verð á mjólk hefur hækkað um 25-30% frá því í vor.

 Í lágvöruverðsverðsverslunum hefur mjólkurlítrinn hækkað um 30%, kostaði að meðaltali kr. 74 í vor en nú kr. 96. Í öðrum verslunum hefur mjólkurlítrinn að meðaltali hækkað um 26%, úr kr. 82 í kr. 103. Verð á AB-mjólk hefur hækkað um 30%-50% á milli verðkannanna. Mest í Bónus og Krónunni um 52%, en um 30%-40% í öðrum verslunum.

Grænmeti og ávextir sem skoðaðir voru hafa einnig hækkað mikið í verði. Kílóverð á banönum hefur hækkað mest í Bónus um 83% úr kr. 98 í kr. 179 frá því í vor. Í Kaskó nemur hækkunin 49%, í Nettó 47%, í Krónunni 47% og í Hagkaupum, Nóatúni og Samkaupum-Úrval milli 24% og 35%. Minnst hafa bananarnir hækkað í Fjarðarkaupum um 5%.

Af öðrum vörum má nefna púðursykur frá Dansukker hefur hækkað um 106% í Krónunni og 88% í Bónus frá því vor. Um 47% í Nóatúni, 38% í Fjarðarkaupum og 18% í Hagkaupum og er nú dýrari í lágvöruverðsverslununum en í Hagkaupum og á svipuðu verði og í Nóatúni.

Þegar skoðaður er munur á meðalverði í lágvöruverðsverslunum og öðrum stórmörkuðum nú í nóvember og í vor má sjá að í flestum tilvikum er mun minni munur á meðalverði í þessum verslunargerðum nú en í vor. Verð í lágvöruverðsverslunum hefur almennt hækkað meira en í öðrum verslunum sem þýðir samkvæmt þessu að verðmunur á milli lágvöruverðsverslana og annarra stórmarkaða hefur minnka.

Þær verðbreytingar sem hér eru birtar miða við breytingar á verði verslana milli verðkannana verðlagseftirlits ASÍ frá 27. mars og 18. nóvember 2008. Rétt er að árétta að mæld eru þau verð sem eru í gildi á hverjum tíma í verslunni og geta tilboðsverð haft áhrif á verðbreytingar einstakra vara.

Samanburð á verðkönnunum ASÍ í mars og nóvember 2008 má sjá hér.

Verðbreytingar eru skoðaðar í eftirtöldum verslunum; Bónus, Krónunni, Nettó, Kaskó, Hagkaupum, Nóatúni, Samkaupum-Úrval Hafnarfirði og Fjarðarkaupum.

Hér er aðeins um beinan verðsamanburð að ræða, en ekki er lagt mat á gæði eða þjónustu.

Heimild ASÍ

Í hádegisfréttum RUV kom fram að Björgvin G. Sigurðsson, viðskiptaráðherra, telji rétt að skoða af fullri alvöru að útlendingar eignist hlut í bönkunum. 

Almenningur í þessu landi þarf að fá að vita hversu mikið gömlu bankarnir lánuðu útgerðamönnum til kvótakaupa með veði í aflaheimildunum.  Í dag er talað um að íslenskur sjávarútvegur skuldi allt að 500 milljarða króna.  Hversu mikið af þeirri skuld er með veðsetningu í aflaheimildum sem eiga að kallast sameign þjóðarinnar? 

Hvað gerist ef nýju ríkisbankarnir verða seldir að hluta til eða að öllu leiti til erlendra aðila.  Munu erlendir aðilar því hugsanlega eignast auðlindir hafsins í gegnum hlut sinn í bönkunum?  Er þessi 500 milljarða króna skuld sjávarútvegsins ef til vill næsti reikningur sem þessi þjóð fær í hausinn?

Formaður félagsins fjallaði um sjávarútvegsmál í ræðu sinni á fundi sem Alþýðusamband Íslands stóð fyrir undir yfirskriftinni Áfram Ísland - hagur heimilanna.  Formaður sagði m.a. þetta um sjávarútvegsmál þjóðarinnar:

"Það á einnig að skoða það núna af fullri alvöru hvort ekki eigi að þjóðnýta aflaheimildir útgerðamanna og endurskipuleggja íslenskan sjávarútveg algjörlega upp á nýtt.  Krafa almennings í þessu landi um allanga hríð hefur verið sú að afnema eigi gjafakvótakerfið.

Það fiskveiðistjórnunarkerfi sem hér hefur verið lýði frá 1984 hefur farið eins og hvirfilbylur um hinar dreifðu byggðir þessa lands og skilið fiskvinnslufólk og sjómenn eftir í átthagafjötrum.  Það þekkjum við Skagamenn mæta vel enda  virðast útgerðamenn ekki vilja bera neina samfélagslega ábyrgð eins og dæmin svo sannarlega sýna um allt land. Ráðamenn þessarar þjóðar og forysta LÍÚ hafa sagt að þetta sé besta fiskveiðistjórnunarkerfi sem völ er á.  Rétt er að minna á að þegar kvótakerfið var sett á árið 1984 þá mátti veiða 267 þúsund tonn af þorski. Í dag 24 árum síðar má veiða 130 þúsund tonn og þessu til viðbótar er áætlað að íslenskur sjávarútvegur skuldi allt að 500 milljarða kóna. Svo segja menn að þetta sé besta fiskveiðistjórnunarkerfi í heimi.   

Ég spyr hvort þetta sé næsti reikningur sem alþýða þessa lands fær í hausinn".

Annar fundurinn í fundarherferð ASÍ um landið fór fram í Grundaskóla á Akranesi í gærkveldi.  Yfirskrift herferðarinnar er Áfram Ísland - fyrir hag heimilanna.

Gylfi Arnbjörnsson forseti ASÍ var þar með framsögu og formaður Verkalýðsfélags Akraness flutti ræðu á fundinum.

Því miður var aðsóknin ekki nægilega góð en samt sem áður sköpuðust ágætar umræður m.a. um verðtryggingu lána, en áhyggjur fundarmanna af hækkandi lánum var augljós og fundarmenn vildu vita hvert Alþýðusamband Íslands stefndi í þeim málum.

Það er ljóst að formaður Verkalýðsfélags Akraness er ekki sammála forseta ASÍ varðandi verðtrygginguna enda kom það fram í ræðu sem formaður félagsins hélt á fundinum.  Þetta sagði formaður VLFA m.a. í sinni ræðu:

"Það olli mér hins vegar gríðarlegum vonbrigðum að ekki skyldi hafa verið tekin ákvörðun um að frysta verðtrygginguna á meðan mesti verðbólgu skellurinn dynur á skuldsettum heimilum þessa lands.  Það liggur fyrir að hinir ýmsu aðilar hafa spáð því að verðbólgan fari í 20 til 30% á næstu mánuðum, þar á meðal hagdeild ASÍ. 

Ég skil ekki af hverju ekki er hægt að frysta verðtrygginguna  meðan mesta verðbólguskotið gengur yfir því flestum aðilum ber saman um að verðbólgan muni ganga hratt niður á næsta ári.  Ég geri mér grein fyrir því að með því að frysta ekki verðtrygginguna er verið að verja Íbúðalánasjóð, bankastofnanir, lífeyrissjóðina og sparifjáreigendur.  Ég spyr af hverju eru lánveitendur bæði með belti og axlabönd á meðan skuldsett heimili sem eru með verðtryggð lán taka alla ábyrgð á sínar herðar? Vart er verið gæta hags heimilanna með því að frysta ekki verðtrygginguna. 

Við verðum að gera okkur grein fyrir því að þeir tímar sem við horfum nú uppá eru afar afbrigðilegir og á þeirri forsendu eigum við að frysta verðtrygginguna á meðan mesta verðbólguskotið gengur yfir. 

Ég veit að forseti ASÍ er mér ekki sammála og verður bara svo að vera, en þetta er mín skoðun og ljóst að ég er ekki einn um þá skoðun".

Hægt er að lesa ræðuna sem formaður Verkalýðsfélags Akraness flutti í gær í heild sinni með því að smella hér.

Endurhæfingarsjóður er nýr sjóður sem stofnaður var með kjarasamningum Alþýðusambands Íslands og Samtaka atvinnulífsins í febrúar sl. Markmið sjóðsins er að draga markvisst úr líkum á því að launafólk lendi í varanlegri örorku með aukinni virkni þeirra og eflingu endurhæfingar.

Undirbúningur að faglegri vinnu og uppbyggingu sjóðsins hófst í ágúst. Þessa dagana er Endurhæfingarsjóður að fara af stað með tilraunaverkefni í samvinnu við sjúkrasjóði þriggja stéttarfélaga og er Verkalýðsfélag Akraness eitt þeirra. Markmið þessarar tilraunar er að undirbúa og þróa starf ráðgjafa hjá sjúkrasjóðum stéttarfélaga um allt land og meta þörf fyrir fræðslu og aðstoð.

Stefnt er að því að fyrstu ráðgjafar sjúkrasjóðanna taki formlega til starfa á landsvísu í byrjun árs 2009. Nánari upplýsingar er að finna á heimasíðu Endurhæfingarsjóðs.

Forysta ASÍ ætlar að efna til fundarherferðar um landið undir yfirskriftinni Áfram Ísland - fyrir hag heimilanna.  Hvert skal stefna? Haldnir verða sjö fundir vítt og breitt um landið í samstarfi við aðildarfélögin. Gylfi Arnbjörnsson forseti ASÍ mun ræða um stöðuna og framtíðarsýn Alþýðusambandsins.

Formenn landssambanda og stærstu félaga ASÍ munu einnig sitja fyrir svörum. Auk ræðuhalda verður boðið upp á tónlistaratriði. Áhersla verður lögð á fyrirspurnir úr sal þar sem formenn landssambanda og forsetinn munu sitja fyrir svörum.

Fundurinn sem haldinn verður á Akranesi verður í Grundaskóla miðvikudaginn 19. nóvember og hefst fundurinn kl 20:00.  Formaður Verkalýðsfélags Akraness mun á fundinum flytja ræðu, en gert er ráð fyrir því að forystumenn hvers aðildarfélags þar sem fundurinn er haldinn verði með ræðu.  Fundaherferðinni lýkur með  útifundi á Ingólfstorgi í Reykjavík 27. nóvember. 

Dagskrá fundaherferðar ASÍ

Almennt verkafólk spyr sig: hvar eru þeir auðmenn og útrásarvíkingar sem skuldsett hafa íslensku þjóðina upp í rjáfur?

Íslensk alþýða spyr sig líka að því hví í ósköpunum eru eigur þeirra aðila sem stofnuðu t.d. Ice-Save reikninga bæði í Bretlandi og Hollandi ekki frystar á meðan rannsókn á hruni bankanna fer fram? Hvernig má það vera að búið sé að veðsetja íslenska þjóð vegna þessara reikninga og það algjörlega án vitundar almennings í þessu landi?

Hafa þeir aðilar sem bera ábyrgð á því að hafa skuldsett þjóðina með þessum hætti geð í sér til að horfa upp á orðspor heillar þjóðar verða að engu vegna þessara reikninga sem Landsbankinn stofnaði t.d. til á erlendri grundu?

Hvernig getur t.d. Björgólfur Guðmundsson, einn af aðaleigendum Landsbankans, réttlætt það að eiga ennþá knattspyrnufélag að nafni WestHam þegar óljóst er hvort það verði íslenskur almenningur sem verði að greiða fyrir þessi mistök hans í útrásinni.  Svo ekki sé nú talað um alla milljarðanna sem Bjarni Ármannsson hefur hagnast um á meðan hann gegndi stöðu bankastjóra Glitnis.

Almenningur í þessu landi krefst þess að allir þeir aðilar sem bera ábyrgð á þeirri stöðu sem nú er komin upp í íslensku samfélagi beri ábyrgð. Á það bæði við þá sem áttu að hafa eftirlit með bankakerfinu, sem og þá sem stóðu fyrir útrásinni.

Íslenskur almenningur mun ekki sætta sig við að þeir auðmenn sem stóðu fyrir útrásinni komist frá þessum hildarleik með lungann af sínum auðævum á meðan að almenningi nánast blæðir út.

Því er krafan skýr: Komið þið með þá fjármuni sem þið eigið, til að taka þátt í því að greiða fyrir þau mistök sem þið að stærstum hluta eigið sök á.  Látið ekki saklausa alþýðu þessa lands eina greiða fyrir þá græðgisvæðingu sem þið stóðuð fyrir, græðgisvæðingu sem almennt verkafólk á enga sök á.

Breyta þarf lögum um lífeyrissjóðiNú liggur fyrir að lífeyrissjóðir vítt og breitt um landið hafa tapað tugum ef ekki hundruðum milljarða vegna hruns bankakerfisins og ljóst að einhverjir lífeyrissjóðir munu þurfa að grípa til skerðingar á lífeyri til sinna sjóðsfélaga.

Formaður hefur oft velt því fyrir sér hví í ósköpunum atvinnurekendur eigi fulltrúa inní stjórnum lífeyrissjóðanna.  Hvað eru atvinnurekendur að t.d. véla með lífeyri verkafólks?

Samkvæmt allflestum kjarasamningum þá greiða launþegar 4% af sínum launum í lífeyrissjóði og fá 8% mótframlag frá sínum atvinnurekanda. Með öðrum orðum þá eru þetta kjarasamningsbundin réttindi launþega og algerlega óeðlilegt að atvinnurekendur séu að hafa áhrif á fjárfestingastefnu sjóðanna.

Hagmunaárekstrar hjá fulltrúum atvinnurekenda geta klárlega komið upp þegar stjórnir lífeyrissjóða eru að velta fyrir sér hlutabréfakaupum í íslenskum fyrirtækjum enda eru krosstengslin í fyrirtækjum hér á landi með miklum ólíkindum.

Það er bjargföst skoðun formanns félagsins að atvinnurekendur eiga ekkert með sitja í stjórnum lífeyrissjóða enda er þetta ekki þeirra lífeyrir sem þeir eru að véla með.  Fróðlegt væri að vita hvort fulltrúar atvinnurekenda greiði af sínum launum í þann lífeyrissjóð sem þeir gegna stjórnarmennsku í.

Það er hins vegar mat formanns Verkalýðsfélags Akraness  að Alþingi eigi nú að endurskoða lög um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða í ljósi þess að sjóðirnir eru nú að tapa gríðarlegum upphæðum vegna þess ástands sem nú ríkir.

Það er einnig mat formanns félagsins að það eigi að breyta lögunum með þeim hætti að afnema skyldugreiðslu launþega í lífeyrissjóði og þess í stað eigi launþegar að greiða allan sinn lífeyri í séreign sem er eyrnamerktur hverjum launþega fyrir sig.

Formaður gerir sér grein fyrir að þetta eru róttækar breytingar og að mörgu verði að hyggja í þessu sambandi.  Það er hins vegar mat formanns að það sé vel hægt að breyta lögunum þannig að þetta sé framkvæmanlegt því það er með öllu óþolandi fyrir launþega að horfa uppá lífeyrissparnað sinn skerðast með þeim hætti sem nú blasir við sjóðsfélögum vítt og breitt um landið.

Um síðustu mánaðarmót var stofnað til samstarfshóps hér á Akranesi sem hefur það hlutverk að meta stöðu og leggja á ráðin um áhrif efnahagsmála. Starfshópinn skipa eftirtaldir: Vilhjálmur Birgisson formaður Verkalýðsfélags Akraness. Gunnar Richardsson frá Vinnumálastofnun Vesturlands, Ólafur Þ. Hauksson sýslumaður á Akranesi og Sveinborg Kristjánsdóttir sviðsstjóri fjölskyldusviðs Akraneskaupstaðar. Helga Gunnarsdóttir sviðsstjóri fræðslu-, tómstunda- og íþróttasviðs starfar með hópnum og kallar hann saman til fundar.

Samstarfshópurinn fundaði á sl. föstudag og þar var ákveðið að boða til bæjarmálafundar síðar í mánuðinum. Á þann fund munu mæta fulltrúar frá Íbúðalánasjóði, Vinnumálastofnun, Ráðgjafastofu heimilanna og félagsmálaráðuneytinu auk fulltrúa frá Alþýðusambandi Íslands.

Þann 30. nóvember nk. munu þrír samningar sem félagið er aðili að renna út. Það eru samningur við launanefnd sveitarfélaga vegna starfsmanna Akraneskaupstaðar, starfsmanna Elkem Ísland á Grundartanga og starfsmanna Klafa.

Það er óhætt að segja að töluvert beri á milli aðila varðandi kjarasamning starfsmanna Elkem Ísland en nokkrar viðræður hafa átt sér stað að undanförnu og ljóst að töluvert þarf að breytast til að aðilar nái saman áður en samningur rennur út.

Fyrsti samningafundur með launanefnd sveitarfélaga hefur verið boðaður næstkomandi mánudag, en félagið tók ákvörðun um að framselja ekki samningsumboðið til Starfsgreinasambands Íslands heldur fara sjálft með umboðið.

Félagsmenn kynnið ykkur rétt ykkarAð gefnu tilefni vill stjórn Verkalýðsfélags Akraness minna félagsmenn sína á að hafa samband við skrifstofu félagsins þegar fyrirtæki eru að breyta vinnutilhögun og ráðningarsamningum við starfsmenn í þeim hremmingum sem nú ríða yfir íslenskan vinnumarkað.

Formaður Verkalýðsfélags Akraness óttast að það séu dæmi um að fyrirtæki séu að notfæra sér það grafalvarlega ástand sem nú ríkir á íslenskum vinnumarkaði með því að boða breytingu á vinnufyrirkomulagi og lækkun launa.  

Það er mjög mikilvægt að starfsmenn hafi samband við stéttarfélögin til að kanna hvort verið sé að fara eftir þeim leikreglum og kjarasamningum sem gilda á íslenskum vinnumarkaði þegar boðaðar eru breytingar á kjörum starfsmanna.